หมวดยาบำบัดโรคภายในท้อง

แก้ท้องเดิน

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา ผลละมุดดิบ ๓ ผล นำมาตำให้แหลก ผสมกับน้ำปูนใส คั้นเอาเฉพาะน้ำยา ใช้รับประทาน ประมาณ ๑ ถ้วยชา เพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน ท้องร่วง ลงท้อง ให้หาย ฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอาเปลือกต้นเต็งรัง นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทาน มีสรรพคุณ แก้โรคท้องเดิน ฯ

ขนานที่ ๓

ท่านให้เอา เกลือทะเลกับน้ำตาลทรายขาว ตัวยาทั้ง ๒ นี้ เอาอย่างละ ๑ ช้อนคาว ผสมกับน้ำต้มสุก ๔ ช้อนคาว กวนให้เข้ากัน ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน ฯ

ขนานที่ ๔

ท่านให้เอา น้ำมะพร้าว (อ่อนหรือแก่ก็ได้ ห้ามใส่ภาชนะที่เป็นโลหะ) นำมารับประทานให้อิ่ม อาการโรค ท้องเดินจะหยุด มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน ฯ

ขนานที่ ๕

ท่านให้เอา ยอดตันฝรั่ง ๗ ยอด นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร เมื่อต้มสุกแล้วรินน้ำยาใส่ถ้วยชา ใส่น้ำปูนใส ลงผสมพอสมควร ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน ฯ

ขนานที่ ๖

ท่านให้เอา ยาทัมใจ ยาประสะนอแรด ยาฤๅษีทรงม้า ยาทั้ง ๓ นี้ เอาอย่างละครึ่งห่อ นำมาผสม กับน้ำร้อน ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดินไม่หยุด ฯ

ขนานที่ ๗

ท่านให้เอา ใบกาบหมาก นำมาเผาไฟให้ไหม้เป็นขี้เถ้า ผสมกับพิมเสนพอสมควร บดให้ละเอียดผสมกับสุรา ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน ฯ

ขนานที่ ๘

ท่านให้กลั้นใจใช้มีดถาก เปลือกต้นมะม่วง (ถากขึ้น ๑ เปลือก ถากลง ๑ เปลือก) ๒ เปลือก นำมาทุบ พอแตก ใช้เกลือป่นทาที่เปลือกต้นมะม่วงทั้ง ๒ เปลือกนั้นให้ทั่ว แล้วย่างไฟให้สุกเหลือง นำมาแช่น้ำปูนใส ใช้น้ำยา ประมาณ ๑ ถ้วยชา รับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน ฯ

ขนานที่ ๙

ท่านให้เอา ตะไคร้ ๓ ตัน ต้นกระเพรา ๑ กำมือ หญ้าแพรก ๑ กำมือ ขมิ้นอ้อย ๕ แว่น (ลงด้วยพระเจ้า ๕ พระองค์ คือ นะ โม พุท ธา ยะ องค์ละ ๑ แว่น) นำตัวยาทั้ง ๔ นี้ มาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน (โดยเฉพาะ เด็ก และ คนชรา) ฯ

ขนานที่ ๑๐

ท่านให้เอา พริกแห้ง ๕ เม็ด (ลงด้วยพระเจ้า ๕ พระองค์ คือ นะ โม พุท ธา ยะ องค์ละ ๑ เม็ด) กลั้นใจเด็ด เม็ดพริกแห้ง ทั้ง ๕ เม็ดนั้นให้ขาดจากกัน หัวข่าสด (กลั้นใจหั่นเป็นแว่น) ๗ แว่น แล้วลงด้วยพระพุทธคุณ (คือ อิติปิ โส...ภควาติ) บนแว่นข่าทั้ง ๗ แว่นนั้น เกลือทะเลตัวผู้ (เกลือที่เม็ดยาว ๆ) กลั้นใจหยิบด้วยนิ้วมือทั้ง ๓ (คือ นิ้วหัวแม่มือ นิ้วขี้ นิ้วกลาง) ๑ หยิบมือ นำตัวยาทั้ง ๓ นี้ มาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทาน ครั้งละ ๑ ถ้วยชา (ยาขนานนี้เป็นยาผีบอก ก่อนต้มยา ให้จุดธูป ๓ ดอกในที่กลางแจ้ง บอกขออนุญาตเจ้าของยาขนานนี้ด้วย) มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน อย่างรุนแรง ที่มีอาการทั้งลงทั้งราก จนคนป่วยมีอาการตัวเย็นซีดเหลือง ได้ผลดี ฯ

ขนานที่ ๑๑

ท่านให้เอา ยาทัมใจ ๑ ห่อ นำมาผสมกับน้ำปลา หรือผสมกับน้ำปูนใสก็ได้ พอประมาณ ใช้รับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคปวดท้อง โรคท้องเดิน (โรคท้องร่วง โรคลงท้อง) ฯ

ขนานที่ ๑๒

ท่านให้เอา เปลือกต้นขี้อ้ายพอประมาณ นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำปูนใส ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดินได้ผลดีอย่างชะงัด ฯ

ขนานที่ ๑๓

ท่านให้เอา ซังข้าวโพด (ฝักข้าวโพดที่ต้มสุกกินเนื้อหมดแล้ว) ๑ ฝัก กับเกลือทะเล ๑ กำมือ ตัวยาทั้ง ๒ นี้ นำมาใส่หม้อดินต้มกับนำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน โรคท้องร่วง โรคท้องเสีย ฯ

ขนานที่ ๑๔

ท่านให้เอา กล้วยตีบดิบ ๆ ๑ ผล กับเกลือทะเล นำมาตำให้ละเอียด ผสมกับน้ำต้มสุก ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคท้องเดิน ฯ

ขนานที่ ๑๕

ท่านให้เอา เปลือกส้มโอ เปลือกต้นพุทรา ใบฝรั่ง หวายลิง ตัวยาทั้ง ๔ นี้ เอาอย่างละ ๑ กำมือเท่ากัน ขมิ้นอ้อย ๕ แว่น (ลงด้วยพระเจ้า ๕ พระองค์ คือ นะ โม พุท ธา ยะ แว่นละ ๑ องค์) ตัวยาทั้ง ๕ นี้ นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำ ๓ ส่วน เคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา จำนวน ๓ ครั้ง ระยะห่างกัน ครั้งละ ๓๐ นาที ถึง ๑ ชั่วโมง ฯ

ถ้าเป็นโรคท้องเดินเพราะอหิวาตกโรค ให้แทรกผิวมะกรูด กับ กำมะถันเล็กน้อย ฯ

ยาขนานนี้ มีสรรพคุณแก้เด็กถ่ายเป็นมูกเลือด แก้ไข้รากสาด ไข้อติสาร ฯ

ขนานที่ ๑๖

ท่านให้เอา ยอดต้นฝรั่ง ๔ - ๕ ยอด นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใส่เกลือทะเลลงผสมเล็กน้อย ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคท้องร่วงของเด็กและผู้ใหญ่ ฯ

ขนานที่ ๑๗

ท่านให้เอา ใบต้นฝรั่งมากพอสมควร นำมาตำให้ละเอียดคั้นเอาน้ำผสมกับน้ำผึ้งแท้ ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา กวนให้เข้ากันดี ใช้รับประทาน ฯ

ขนานที่ ๑๘

ท่านให้เอา ผลมะเฟืองสุก(ที่มีรสเปรี้ยวจัด ๆ) จำนวนมากพอสมควร นำมาคั้นเอาน้ำ ๑ ถ้วยกาแฟ ผสมกับน้ำตาลทรายขาวพอมีรสหวาน ใช้น้ำยารับประทานครั้งเดียวให้หมด แล้วนอนพักผ่อน หลังรับประทานยานี้แล้ว จะถ่ายอุจจาระอีก ๑ - ๒ ครั้ง แล้วจะหยุดท้องร่วงและหายปวด ฯ

ขนานที่ ๑๙

ท่านให้เอาใบชาจีน หัวหอมแดง (หั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ) น้ำตาลทรายแดง เอาอย่างละเท่าๆ กัน ห่อผ้าขาวบางแช่ในน้ำร้อน ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา ประมาณวันละ ๓ - ๔ ครั้ง มีสรรพคุณ แก้โรคท้องร่วง ท้องเดิน โรคบิด ฯ

ขนานที่ ๒๐

ท่านให้เอา ผิวมะกรูด ๑ ผล นำมาตำให้แหสก ผสมกับน้ำปูนใสและแทรกพิมเสนเล็กน้อย ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคท้องร่วง โรคจุกเสียดท้อง ฯ

ขนานที่ ๒๑

ท่านให้เอา ใบต้นข่อย ๑ กำมือ นำมาตำให้แหลก คั้นเอาน้ำประมาณค่อนแก้วกาแฟผสมกับสุรา ใช้รับประทาน ชั่วระยะเวลา ๑๐ นาที อาการโรคท้องร่วงจะหยุด ฯ