หมวดยาบำบัดโรคภายในท้อง

แก้ขัดเบาปัสสาวะไม่ออก

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา รากต้นกล้วยน้ำว้า ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยา รับประทาน ต่างน้ำ มีสรรพคุณแก้ขัดเบา (ปัสสาวะไม่คล่อง)ฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา หัวผักกาด หัวไพล ดินปะสิว ตัวยาที้ง ๓ นี้ เอาอย่างละพอสมควร นำมาตำให้ละเอียด ใช้พอกที่หัวเหน่า (อวัยวะใต้ท้องน้อย) ชั่วเวลาเล็กน้อย จะทำให้การถ่ายปัสสาวะออกมาได้โดยสะดวกฯ

ขนานที่ ๓

ท่านให้เอา ต้นมะแว้งเครือทั้งห้า (ทั้งต้นถึงราก) นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยา รับประทานฯ

ขนานที่ ๔

ท่านให้เอา ยอดสับปะรด ๓ ยอด ตาไม้ไผ่สีสุก ๓ ตา สารส้ม (พอสมควร) ตัวยาทั้ง ๓ นี้ นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ตัมเคี่ยวให้เดือดสักครู่หนึ่ง แล้วรินน้ำยารับประทาน ๓ ถ้วยชา มีสรรพคุณทำให้ การถ่ายปัสสาวะคล่องฯ

ขนานที่ ๕

ท่านให้เอา ต้นหญ้าขัดมอญทั้งห้า นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส้หม้อดินต้มกับน้ำ พอสมควร ใส่น้ำตาลทรายแดง ลงผสมพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานต่างน้ำชาฯ

ขนานที่ ๖

ท่านให้เอา รากหญ้าคา ๑ กำมือ แกลบข้าวเหนียว ๓ กำมือ (ห่อผ้าขาวบาง) สารส้มหนัก ๑ บาท เถาตำลึงแก่ๆ ๑ กำมือ ต้นบานไม่รู้โรยสีขาว ๑ ต้น (เอาทั้งต้นถึงราก) ตัวยาทั้ง ๕ นี้ นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทาน เมื่อเวลาถ่ายปัสสาวะขัดฯ

ขนานที่ ๗

ท่านให้เอา รากต้นหญ้าคานำมาล้างน้ำให้สะอาด สับเป็นชิ้นเล็กๆ ตากแดดให้แห้ง คั่วไฟพอเหลือง ใช้ชง กับน้ำร้อนดื่มต่างน้ำชาฯ

ขนานที่ ๘

ท่านให้เอา ต้นแจงทั้งห้า หนัก ๓ ตำลึง ชะพลู หนัก ๓ ตำลึง แก่นไม้สัก หนัก ๓ ตำลึง ตัวยาทั้ง ๓ นี้ นำมาใส่ หม้อดินต้มกับน้ำ ๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยารับประทานเวลาเช้า - เย็นฯ

ขนานที่ ๙

ท่านให้เอา ต้นหางนกยูง รากสะแก หัวยาข้าวเย็นเหนือ หัวยาข้าวเย็นใต้ ตัวยาทั้ง ๔ นี้ เอาหนักอย่างละ ๕ บาทเท่ากัน นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำ ๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยารับประทานฯ

ขนานที่ ๑๐

ท่านให้เอาเง้าสับปะรดกับรากต้นมะละกอ (ที่งอกออกทางทิศตะวันออก) ตัวยาทั้ง ๒ นี้ นำมาล้างน้ำ ให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานต่างน้ำชาฯ

ขนานที่ ๑๑

ท่านให้เอา ดอกบานไม่รู้โรยสีขาว ๗ ดอก หัวตะไคร้ ๓ หัว สารส้ม หนัก ๑ เฟื้อง ตัวยาทั้ง ๓ นี้ นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำประมาณ ๑ แก้วกาแฟ ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณ แก้โรคขัดเบา เป็นยาขับน้ำปัสสาวะ ปัสสาวะกระปริบกระปรอย ปัสสาวะไม่ค่อยออกฯ

ขนานที่ ๑๒

ท่านให้เอา ต้นตะไคร้ทั้งห้า ๓ ต้น กับ ธูปหอม ๕ ดอก ตัวยาทั้ง ๒ นี้ นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำ พอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชาฯ

ขนานที่ ๑๓

ท่านให้เอา ว่านหางจระเข้สด นำมาปอกเปลือกออก แล้วหั่นเป็น ๓ ชิ้นๆละ ๑ องคุลี คลุกกับ น้ำตาลทราย ใช้รับประทานให้หมดทั้ง ๓ ชิ้น ชั่วระยะเวลาประมาณ ๓๐ นาที จะถ่ายปัสสาวะออก ได้สะดวกฯ

ขนานที่ ๑๔

ท่านให้เอา ก้านบัวหลวงกับสารส้ม ตัวยาทั้ง ๒ นี้ เอาอย่างละพอสมควร นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งะ ๑ แก้วกาแฟ วันละ ๓ เวลาฯ

ขนานที่ ๑๕

ท่านให้เอา ตาไม้ไผ่ ๓ ตา เง่าสับประรด ๕ เง่า รากมะละกอ ๕ ราก ลงด้วยพระเจ้า ๕ พระองค์ (นะ โม พุท ธา ยะ) นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยแกง หรือ ๒ แก้วกาแฟฯ

ขนานที่ ๑๖

ท่านให้เอา ต้นหญ้าขัดมอญทั้งห้า ๑ ต้น นำมาล้างน้ำให้สะอาด ย่างไฟให้แห้งแล้ว นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำ พอสมควรต้มเคี่ยวให้นาน ๆ หน่อย ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชาฯ

แก้ขัดหนักขัดเบา

ท่านให้เอา คนทา ข่าแก่ มหาหิงคุ์ รงทอง ยาดำ ตัวยาทั้ง ๕ นี้ นำมาฝนกับฝาละมีหม้อดิน มีสุราเป็น น้ำกระสายยา ใช้ทาที่ท้องน้อยและหัวเหน่า มีสรรพคุณแก้ขัดหนักขัดเบา(ถ่ายอุจจาระปัสสาวะไม่ออก)ฯ

แก้ขัดเบาถ่ายเป็นเลือดเป็นหนอง

ท่านให้เอา มะขามป้อม (เอาทั้งลูกและใบ) ฝางเสน ขมิ้นอ้อย ตัวยาทั้ง ๓ นี้ เอาหนักอย่างละ ๔ บาทเท่ากัน นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำ ๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยารับประทานวันละ ๒ เวลาฯ