หมวดยาบำบัดโรคภายในท้อง

แก้โรคบิด

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา ใบฝรั่งสดกับเกลือทะเล อย่างละเท่าๆกัน นำมาตำให้ละเอียดผสมกับนำต้มสุก คั้นเอาน้ำยา รับประทาน ประมาณ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคบิด ฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา ส้มมะขามเปียก ปูนแดง น้ำตาลโตนด ตัวยาทั้ง ๓ นี้อย่างละพอสมควร นำเอาปูนแดงกับ น้ำตาลโตนดมาผสมกัน ปั้นเป็นลูกกลอน เอาส้มมะขามเปียกห่อหุ้มขนาดเม็ดยาพอกลืนได้สะดวก ใช้รับประทาน ครั้งละ ๓ - ๕ เม็ด จะปรากฏผลภายใน ๓๐ นาที ฯ

ขนานที่ ๓

ท่านให้เอา เนื้อมะขามเปียกกับปูนแดง เอาอย่างละพอสมควร นำมาตำผสมกันให้ละเอียด ปั้นเป็นลูกกลอน ใช้รับประทานวันละ ๓ เวลา ฯ

ขนานที่ ๔

ท่านให้เอา ใบกะทกรก ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้ละอียดผสมกับน้ำต้มสุกครึ่งแก้วกาแฟ ใช้ผ้าขาวบาง กรองเอาเฉพาะน้ำยาผสมกับน้ำผึ้งแท้ ๑ ช้อนคาว กวนให้เข้ากัน ใช้รับประทาน ฯ

ขนานที่ ๕

ท่านให้เอา ผลกล้วยตีบดิบๆ รำมาปอกเปลือกออก แล้วฝนกับฝาละมีหม้อดินผสมกับเหล้า ใช้น้ำยา รับประทาน ประมาณ ๒ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคบิด

(กล้วยตีบ ลักษณะคล้ายกล้วยตานี แต่ใบและลูกเป็นสีเหลืองๆ คล้ายต้นที่จะตาย เครือหนึ่งมีประมาณ ๑ - ๒ หวี มีอยู่ตามชายเขาทางภาคเหนือ และทั่วไป) ฯ

ขนานที่ ๖

ท่านให้กลั้นใจ ใช้มือเด็ดยอดสะแก ๗ ยอด นำมาใส่ปากเคี้ยวแล้วกลืนเฉพาะน้ำลงท้อง คายกากทิ้ง มีสรรพคุณแก้โรคบิด ฯ

ขนานที่ ๗

ท่านให้เอา ใบขี้เหล็ก ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้ละเอียดผสมกับน้ำปูนใส คั้นเอาเฉพาะ น้ำยา รับประทาน ประมาณ ๑ ถ้วยชา ฯ

ขนานที่ ๘

ท่านให้เอา หัวมันเทศหนักครึ่งกิโลกรัม นำมาล้างน้ำให้สะอาด ต้มกับน้ำใส่เกลือทะเลพอสมควร ใช้หัวมันเทศ ที่ต้มสุกแล้วนั้น นำมารับประทานให้อิ่มเต็มที่ เพียงครั้งเดียวเท่านั้น โรคบิดจะหาย ฯ

ขนานที่ ๙

ท่านให้เอา หัวข่านำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้ละเอียดผสมกับสุรา คั้นเอาเฉพาะน้ำยาประมาณ ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทานเพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้โรคบิด ฯ

ขนานที่ ๑๐

ท่านให้เอา เม็ดแมงลักมากพอสมควร นำมากวนกับน้ำให้พองตัวเต็มที่ แล้วผสมกับน้ำผึ้งแท้พอสมควร ใช้รับประทาน ให้อิ่มเต็มที่เพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้โรคบิดชนิดตกมูกเลือด ฯ

ขนานที่ ๑๑

ท่านให้เอา มะนาว ๑ ผล (ปอกเปลือก) นำมาบีบน้ำผสมกับน้ำผึ้งแท้และเกลือทะเลพอสมควร กวนให้เข้ากัน ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคบิดตกมูกเลือด ฯ

ขนานที่ ๑๒

ท่านให้เอา ผงก้นเชี่ยนหมาก(ห่อผ้าขาวบาง) ขี้ไต้ก้อนขนาดนิ้วหัวแม่มือ ๑ ก้อน ตัวยาทั้ง ๒ นำมา ใส่หม้อดินต้มกับน้ำปูนใส ๓ ส่วน ต้มเคียวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยารับประทานเพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้โรคบิด (เมื่อหายแล้วให้ทำบุญใส่บาตร ด้วยข้าวปากหม้อ ไข่ต้ม ๑ ฟอง กล้วยน้ำว้า ๑ หวี แล้วอุทิศส่วนกุศล ให้แก่เจ้าของยาขนานนี้) ฯ

ขนานที่ ๑๓

ท่านให้เอา สารส้ม ไพล ฝักราชพฤกษ์ มะขามเปียก ดีเกลือ ตัวยาทั้ง ๕ นี้ เอาหนักอย่างละ ๑ บาทเท่ากัน นำมาตำให้แหลกผสมกับน้ำสะอาด คั้นเอาน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทาน ฯ

ขนานที่ ๑๔

ท่านให้เอา หัวกระชาย ๑ หัว นำมาทุบพอแตก ใส่หม้อดินต้มกับน้ำปูนใส ใช้น้ำยารับประทาน ฯ

ขนานที่ ๑๕

ท่านให้เอา น้ำมะนาว น้ำปูนใส น้ำผึ้งแท้ ตัวยาทั้ง ๓ เอาอย่างละเท่าๆกัน กวนให้เข้ากัน ใช้รับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยตะไล เพียง ๒ - ๓ ครั้ง ฯ

ขนานที่ ๑๖

ท่านให้เอา ต้นผักเสี้ยนผีทั้งห้า (เอาทั้งต้นถึงราก) ใบต้นโคนทิสอ ดีปลี ผลมะตูมอ่อน ว่านน้ำ เกลือทะเล พริกไทยร้อน บอระเพ็ด หัวกระเทียม ตัวยาทั้ง ๙ นี้ เอาหนักอย่างละ ๑ บาทเท่ากัน นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำ พอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา ฯ

ขนานที่ ๑๗

ท่านให้เอา หญ้างวงช้าง ต้นกะเม็ง หญ้าแพรก ตัวยาทั้ง ๓ นี้ เอาอย่างละเท่าๆกัน นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้แหลกผสมกับสุรากรองเอาน้ำยา ประมาณครึ่งแก้วกาแฟ ใช้น้ำยารับประทาน ๒ - ๓ ครั้ง ฯ

ขนานที่ ๑๘

ท่านให้เอา หัวกระชาย ๒ - ๓ หัว นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้แหลกผสมกับน้ำปูนใส ใช้น้ำยา รับประทาน ครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคบิดถ่ายท้อง ปวดท้อง ฯ

ขนานที่ ๑๙

ท่านให้เอา หัวกระชายกับกะปิ(เผาไฟให้ไหม้) ตัวยาทั้ง ๒ นี้ เอาอย่างละพอสมควร ตำผสมกัน ให้ละเอียด ผสมกับน้ำผึ้งแท้ ปั้นเป็นลูกกลอน ขนาดเท่าปลายนิ้วก้อย ใช้รับประทานครั้งละ ๑ เม็ด รับประทาน ๓ ครั้ง ระยะห่างกันประมาณ ๖ ชั่วโมง มีสรรพคุณแก้โรคบิดมูกเลือด ฯ

ขนานที่ ๒๐

ท่านให้เอา ยอดต้นฝรั่งอ่อน ๆ ๗ ยอด กับเกลือตัวผู้(เกลือเม็ดยาว) ๗ เม็ด นำมาเคี้ยวรับประทาน มีสรรพคุณ แก้โรคบิดชนิดมูกเลือด ฯ

ขนานที่ ๒๑

ท่านให้เอา หัวข่าสดๆ นำมาเผาไฟให้ไหม้ ผสมกับน้ำปูนใส ประมาณน้ำยาครึ่งแก้วกาแฟ ใช้รับประทาน มีสรรพคุณ แก้โรคบิดชนิดถ่ายเป็นมูกเลือด ฯ

ขนานที่ ๒๒

ท่านให้เอา หนังควาย นำมาเผาไฟผสมกับน้ำปูนใส ประมาณน้ำยาครึ่งแก้วกาแฟ ใช้รับประทาน ฯ

ขนานที่ ๒๓

ท่านให้เอา ท่อนเหล็กที่เป็นสนิมมากๆ นำมาเผาไฟให้แดง แล้วจุ่มลงในน้ำปูนใส ใช้น้ำยาประมาณ ครึ่งแก้ว กาแฟรับประทาน ฯ

ขนานที่ ๒๔

ท่านให้เอา หัวข่ากับหัวกระชาย ตัวยาทั้ง ๒ นี้ เอาอย่างละพอสมควร นำมาเผาไฟให้ไหม้ แล้วนำมาฝน ในฝาละมีหม้อดินกับน้ำปูนใส ประมาณน้ำยา ๓ ถ้วยชา เอาท่อนเหล็กที่เป็นสนิมมากๆ นำมาเผาไฟให้แดง แล้วนำเอาท่อนเหล็กนั้นจุ่มลงในน้ำยานั้น รอให้น้ำยาพออุ่นๆ ใช้น้ำยา รับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทาน ๓ ครั้ง ระยะห่างกันครั้งละ ๓๐ นาที มีสรรพคุณแก้โรคบิดเรื้อรัง ฯ

ขนานที่ ๒๕

ท่านให้เอา หัวข่านำมาเผาไฟให้ไหม้ ใส่หม้อดินต้มกับน้ำปูนใสพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานประมาณ ครึ่งแก้วกาแฟ เพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้โรคบิดรากสาด ซึ่งมีอาการปวดท้องถ่ายท้องอย่างหนัก ฯ

ขนานที่ ๒๖

ท่านให้เอา ลูกทับทิม ผ่าเป็น ๔ ชิ้น เอา ๓ ชิ้น(ทิ้ง ๑ ชิ้น) กับ ดอกบุนนาค ๕ ดอก ตัวยาทั้ง ๒ นี้ นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำปูนใส ใช้น้ำยารับประทานประมาณ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคบิดรากสาด ซึ่งมีอาการท้องเสีย ถ่ายอุจจาระออกกะปริดกะปรอย มีกลิ่นเหม็นคล้ายหัวกุ้งเน่า ฯ

แก้บิดหัวลูก

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา ใบต้นฝิ่น ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาดใส่หม้อดินต้มกับน้ำปูนใส ใช้น้ำยารับประทาน เพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้โรคบิดหัวลูก คือโรคบิดที่เกิดแก่หญิงท้องแก่ใกล้คลอด ฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา สารส้ม พริกไทยร่อน ฝาง ขันทศกร ตัวยาทั้ง ๔ นี้ เอาอย่างละเท่าๆกัน นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำ ๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคบิดหัวลูก แก้ถ่ายอุจจาระ เป็นเลือด แก้โรคบิดปวดเบ่งขณะที่ตั้งครรภ์ ฯ