หมวดยาบำบัดโรคภายในท้อง

ยาบำรุงธาตุ

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา ดอกดีปลี (ประจำธาตุดิน) ๑ รากชะพลู (ประจำธาตุน้ำ) ๑ เถาสะค้าน (ประจำธาตุลม) ๑ รากเจตมูลเพลิง (ประจำธาตุไฟ) ๑ เง้าขิงแห้ง (ประจำอากาศธาตุ) ๑ ตัวยาทั้ง ๕ อย่างนี้เอาเสมอภาค (คือ เอาหนักอย่างละเท่า ๆ กัน ) นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำให้ท่วมตัวยา ต้มเคี่ยวให้น้ำงวดลง ใช้น้ำยารับประทาน (ผู้ใหญ่ รับประทานครั้งละ ๓- ๕ ช้อนโต๊ะ, เด็กอายุไม่เกิน ๕ ขวบ ครั้งละ ๑ ช้อนชา, เด็กอายุ ๖ – ๑๒ ปี ครั้งละ ๑ ช้อนโต๊ะ, เด็กอายุไม่เกิน ๕ ขวบ ครั้งละ ๑-๒ ช้อนโต๊ะ) วันละ ๖ – ๑๒ ปี ครั้งละ ๑ ช้อนโต๊ะ, อายุเกิน ๑๒ ปี ขึ้นไป ครั้งละ ๑-๒ ช้อนโต๊ะ ) วันละ ๓ ครั้ง เวลาก่อนอาหารเช้า – กลางวัน – เย็น มีสรรพคุณช่วยปรับธาตุ ในร่างกายให้สมดุลกัน ทำให้ร่างกายสมบูรณ์มีสุขภาพอนามัยดี ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา การบูร ๑ พิมเสนเกล็ดอย่างดี ๑ กานพลู ๑ ผิวมะกรูด (คั่วไฟให้เหลือง)๑ ตัวยาทั้ง ๔ อย่างนี้หนักอย่างละ ๔ บาทเท่ากันนำมารวมกันห่อผ้าขาวบาง ใส่โหล หรือ โถ สำหรับดอง ใส่น้ำร้อนที่ต้มสุกดีแล้ว พอสมควร หมักดองไว้ ๒-๓ วัน ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา เวลาหลังอาหารเช้า – เย็น วันละ ๒ เวลา มีสรรพคุณแก้โรคท้องขึ้น ท้องเฟ้อ จุกเสียดท้อง ปวดท้อง เป็นยาบำรุงธาตุ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล ฯ

ขนานที่ ๓

ท่านให้เอา ฝางเสน ๑ กานพลู ๑ แสมสาร ๑ อบเชยเทศ ๑ อบเชยไทย ๑ อบเชยญวน ๑ การบูร ๑ พิมเสน ๑ เมนธ่อล ๑ ตัวยาทั้ง ๙ อย่างนี้เอาหนักอย่างละ ๑ บาท เท่ากัน นำตัวยาพวกสมุนไพรมาตำให้ละเอียดแล้ว ห่อผ้าขาวบาง ใส่หม้อดินต้มกับน้ำสะอาด ๒๐ ขวด (แม่โขง) เมื่อต้มเดือดดีแล้ว ยกลงจากเตาไฟ รอไว้ประมาณ ๒๐ นาที เมื่อน้ำยาเย็นลงพอสมควรแล้ว จึงนำเอาตัวยา ๓ อย่าง คือ การบูร ๑ พิมเสน ๑ เมนธ่อล ๑ ใส่ลงในหม้อยานั้น แล้วรินน้ำยาใส่ขวดเก็บไว้ ใช้รับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคท้องขึ้น ท้องอืดเฟ้อ เรอเหม็นเปรี้ยว รับประทานก่อนอาหาร เป็นยาทำให้เจริญอาหาร รับประทานหลังอาหาร เป็นยาช่วยยอ่ยอาหาร ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๔

ท่านให้เอา ข้าวสาร (คั่วให้สุก) ๑ เกลือทะเล (สะตุ) ๑ พริกไทยร่อน ๑ ตัวยาทั้ง ๓ อย่างนี้เอาอย่างละเท่า ๆ กัน นำมาบดผสมกันให้ละเอียดผสมกับ น้ำผึ้งแท้ ปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าเมล็ดพุทรา ใช้รับประทานครั้งละ ๑ เม็ด วันละ ๓ เวลา ก่อนอาหารเช้า – เย็น และ ก่อนนอน มีสรรพคุณช่วยบำรุงธาตุ ทำให้เลือดลมเดินสะดวก ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล ฯ