หมวดยาบำบัดโรคภายในท้อง
ยาแก้โรคนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
ขนานที่ ๑
ท่านให้เอา รากต้นบานไม่รู้โรยสีขาว ๑ กำมือ กับราก ต้นมะละกอ ตัวผู้ ๑ กำมือ ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้นำมาล้างน้ำให้สะอาด สับให้เป็นท่อน ๆ ใส่หม้อดินต้มกับน้ำ ๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยารับประทาน ๑ แก้วกาแฟ เพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้โรคนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
ขนานที่ ๒
ท่านให้เอา รากลำเจียก ๗ ราก, หน่อต้นอ้อ ๗ หน่อ, ดินปะสิว (พอสมควร) ตัวยาทั้ง ๓ อย่างนี้ นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ จะกัดก้อนนิ่วให้หลุดออกมา เคยใช้รักษาได้ผลดีมาแล้วอย่างชะงัดนักแลฯ
ยาแก้โรคนิ่วในไตและในถุงน้ำดี
ขนานที่ ๑
ท่านให้เอา จาวตาลโตนด อ่อนๆ นำมารับประทาน เวลาบ่าย ๒ โมงตรง วันละ ๓ จาว ทุกวัน เพียง ๓ วันเท่านั้น มีสรรพคุณแก้โรคนิ่วในไต หรือ โรคนิ่วในถุงน้ำดี ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
ขนานที่ ๒
ท่านให้เอา ต้นลูกใต้ใบทั้งห้า (เอาทั้งต้น ตลอดถึงราก) ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้ละเอียด ผสมกับ น้ำต้มสุก ๓ ถ้วยชา (ซึ่งแกว่งสารส้มให้มีรสฝาดจัดๆ แล้ว) กวนให้เข้ากันแล้ว คั้นเอาเฉพาะน้ำยา ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา เวลาเช้า – กลางวัน – เย็น วันละ ๓ เวลา พึงปรุงยานี้รับประทานติดต่อกัน ๓ วัน ฯ ระยะที่ ๒ ท่านให้เอา ต้นลูกใต้ใบทั้งห้า (เอาทั้งต้นตลอดถึงราก) พอสมควร นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทาน วันละ ๓ เวลา ติดต่อกันอีก ๓ วัน ฯ ระยะที่ ๓ ท่านให้เอา น้ำอ้อยสด นำมารับประทานวันละ ๑ ขวดใหญ่ ติดต่อกันอีก ๓ วัน มีสรรพคุณแก้โรคนิ่วในไต ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
ขนานที่ ๓
ท่านให้เอา รากมะเฟือง ๑ รากลูกเดือยหิน ๑ รากสับปะรด ๑ หัวยาข้าวเย็นเหนือ ๑ หัวยาข้าวเย็นใต้ ๑ ตัวยาทั้ง๕ อย่างนี้เอาหนักอย่างละเท่าๆ กัน ข้าวเปลือกเจ้า ๑ กำมือ ตัวยาทั้ง ๖ อย่างนี้ นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควรใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา เวลาเช้า – เย็น วันละ ๒ เวลา ประมาณ ๑๐ วัน ก้อนนิ่วจะละลายออกมาพร้อมกับน้ำปัสสาวะ มีสรรพคุณอย่างชะงัดนักแลฯ
ยาขับน้ำปัสสาวะ
ขนานที่ ๑
ท่านให้เอา สารส้ม บรรจุในผลแตงกวา นำมาหมกไฟถ่านอ่อนๆ แล้วคั้นเอาน้ำใช้รับประทาน มีสรรพคุณเป็นยาช่วยขับน้ำปัสสาวะ ทำให้ถ่ายปัสสาวะได้สะดวกดีนักแลฯ
ขนานที่ ๒
ท่านให้เอา สารส้ม บรรจุในผลแตงกวา นำมาหมกไฟถ่านอ่อน ๆ แล้วนำมาตำให้ละเอียด ใช้พอกที่หัวเหน่า (คือ อวัยวะใต้ท้องน้อยลงไป) ชั่วระยะเวลาเพียง ๑๐ นาที มีสรรพคุณจะทำให้ถ่ายปัสสาวะได้คล่องดีนักแลฯ
ขนานที่ ๓
ท่านให้เอา ใบต้นสัก ๓ ใบ, ใบต้นเตย ๙ ใบ, ใบชุมเห็ดเทศ ๗ ใบ ตัวยาทั้ง ๓ อย่างนี้เอาสด ๆ นำมาล้างน้ำให้สะอาด ย่างไฟให้สุกเหลือง ต้นตะไคร้ทั้งห้า (เอาทั้งต้นตลอดถึงราก) ๕ ต้น, อ้อยแดง ๑ ปล้อง, นำตัวยาทั้ง ๕ อย่างนี้ มาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มี สรรพคุณแก้โรคปัสสาวะเหลือง ขุ่นข้น แก้ปวดปัสสาวะถ่ายไม่ออก เป็นยาขับน้ำปัสสาวะให้ถ่ายสะดวก ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล เคยใช้รักษาได้ผลดีมามากแล้ว ฯ
