หมวดยาบำบัดโรคภายในปาก

ยาแก้โรคเจ็บคอ

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา พริกไทยร่อน ๓ เม็ด ดีปลี ๓ ดอก หัวกระเทียม ๓ กลีบ ผิวมะนาว ๑ ลูก (ปอกเอาเฉพาะผิว) ตัวยาทั้ง ๔ อย่างนี้ นำมาตำให้ละเอียด ผสมกับ น้ำมะนาว กวนให้เข้ากันเป็นอย่างดี ปั้นเป็นลูกกลอน ใช้อม หรือ ใช้กวาดคอ เพียง ๒-๓ ครั้ง มีสรรพคุณแก้โรคเจ็บคอได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา ขนไก่เผาไฟ ผสมกับ สุรา ใช้กวาดในลำคอ มีสรรพคุณแก้โรคเจ็บคอได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๓

ท่านให้เอา กระดองตะพาบน้ำ (เผาไฟ) ๒ ส่วน น้ำตาลกรวด ๑ ส่วน นำมาบดให้ละเอียด ผสมกับ พิมเสน พอสมควร ใช้เป่าเข้าในลำคอของผู้ป่วย มีสรรพคุณแก้โรคเจ็บคอ เพราะเป็นฝีในลำคอ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ยาแก้โรคหละ (โรคซาง)

ท่านให้เอา ใบต้นขี้กาแดง หนัก ๑ บาท ใบหญ้าพันงูแดง หนัก ๑ บาท ใบผักคราดหัวแหวน หนัก ๑ บาท น้ำประสานทอง (สะตุไฟแล้ว) หนัก ๑ สลึง แทรกดีงูเหลือม บดเป็นผง ปั้นเป็นเม็ดเก็บไว้ ใช้ละลายกับ น้ำซาวข้าว ใช้กวาดในปากของเด็กผู้ป่วย หรือ ให้เด็กผู้ป่วยรับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคหละ โรคซางเด็ก ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ยาแก้โรคเด็กเป็นซางชัก

ท่านให้เอา ปูนแดงแห้ง (ปูนแดงกินกับหมาก) ประมาณเท่านิ้วหัวแม่มือ นำมาบดให้ละเอียด ผสมกับ น้ำมะนาว ให้มีน้ำยาข้น ใช้นิ้วชี้ป้ายน้ำยา กวาดในลำคอของเด็กที่เป็นโรคซางชัก เพียงครั้งเดียว โรคซางชักจะหายไป เคยใช้รักษาหายมามากแล้ว มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ

ยาแก้ต่อมทอมซิลอักเสบ

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา ต้นโทงเทงทั้งห้า (เอาทั้งต้นตลอดถึงราก) นำมาล้างน้ำให้สะอาด ตำให้ละเอียด ผสมกับ สุรา ใช้สำลีชุบน้ำยา อมไว้ข้างๆแก้ม และค่อยๆกลืนน้ำยาผ่านลำคอทีละน้อยๆ มีสรรพคุณแก้ต่อมทอมซิลอักเสบ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา ใบต้นหนุมานประสานกาย ๗ ใบ นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทาน มีสรรพคุณแก้โรคต่อมทอมซิลอักเสบ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ