หมวดยาบำบัดโรคภายในปาก

ยาแก้โรคเหงือกบวมเป็นหนอง

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา เปลือกไม้แดง กับ เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้เอาอย่างละพอสมควร นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยาอม เพียงครั้งเดียว มีสรรพคุณแก้โรคเหงือกบวมเป็นหนองให้หายไป ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา ใบมะนาว ๑ กำมือ กับ กำมะถัน หนัก ๑ บาท นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยาอม มีสรรพคุณแก้โรคเหงือกบวมเป็นหนอง ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๓

ท่านให้เอา ขมิ้นสด นำมาตำผสมกับ เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ให้เค็มจัดๆ ผสมกับ พิมเสน และ การบูร พอสมควร บดให้ละเอียด ใช้สีฟันเวลาเช้า ทุกวัน มีสรรพคุณแก้โรคเหงือกบวมเป็นหนองให้หายไป ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๔

ท่านให้เอา เปลือกต้นข่อยสด ๑ หัวกระเทียม ๑ เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ๑ พริกไทยร่อน ๑ การบูร ๑ ตัวยาทั้ง ๕ อย่างนี้เอาอย่างละพอสมควรนำมาตำมาผสมกันเป็นยาสด ใช้อม มีสรรพคุณแก้โรคเหงือกบวมเป็นหนอง ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๕

ท่านให้เอา ใบมะนาว กับ เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้เอาอย่างละพอสมควร นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำ ๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยาอม มีสรรพคุณแก้โรคเหงือกบวมเป็นหนอง ปวดฟัน ฟันเป็นโพรง เป็นรำมะนาด ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๖

ท่านให้เอา เปลือกต้นข่อยสด ๑ กำมือ นำมาล้างน้ำให้สะอาด ใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใส่เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ให้เค็มจัดๆ ใส่สารส้มลงผสมเล็กน้อย ต้มเคี่ยวให้เดือดประมาณ ๕ นาที แล้วยกหม้อยาลง เมื่อน้ำยาเย็นลงแล้ว รินน้ำยาใส่ขวดเก็บไว้ ใช้น้ำยาอมเวลาปวดฟันเหงือกบวม มีสรรพคุณแก้โรคเหงือกบวมปวดฟัน ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ