หมวดยาขนานใหญ่บำบัดโรคต่างชนิด

ยาแก้โรคประสาท

ท่านให้เอา ใบมะกา ๑ ใบมะขาม ๑ ใบส้มป่อย ๑ แก่นสัก ๑ แก่นฝาง ๑ แก่นขี้เหล็ก ๑ แก่นแสมทั้งสอง ๑ รากลำเจียก ๑ เถาคัน ๑ เถาวัลย์เปรียง ๑ บอระเพ็ด ๑ อ้อยแดง ๑ หัวไพล ๑ หัวข่า ๑ หัวกระชาย ๑ หัวแห้วหมู ๑ ตะไคร้ ๑ ยาดำ ๑ ดีปลี ๑ ดีเกลือ ๑ สารส้ม ๑ พริกไทยร่อน ๑ เจตมูลเพลิง ๑

ตัวยาทั้ง ๒๔ อย่างนี้เอาหนักอย่างละ ๔-๖-๘ บาทเท่ากัน (ถ้าคนไข้ไม่หนัก เอาอย่างละ ๔ บาท ถ้ามีอาการหนัก เอาอย่างละ ๖ บาท ถ้ามีอาการหนักมาก เอาอย่างละ ๘ บาท) นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ แก้วกาแฟ เวลาเช้า-เย็น วันละ ๒ เวลา มีสรรพคุณแก้โรคประสาท โรคลมกำเริบทำให้เป็นบ้า ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ถ้าผู้ป่วยเป็นหญิงให้เพิ่ม มะนาว ๑ มะกรูด ๑ มะเฟือง ๑ เอาอย่างละ ๔-๖-๘ ลูกฯ

ห้ามของแสลง คือ ของหวานทุกอย่าง และ ของมีคาวจัดทุกอย่าง เช่น ปลากระเบน ปลาฉลาม เต่า ตะพาบน้ำ เนื้อวัว เป็นต้นฯ

ยาแก้โรคกระเพาะ

ท่านให้เอา เจตมูลเพลิง ๑ สะค้าน ๑ หัวยาข้างเย็นเหนือ ๑ หัวยาข้าวเย็นใต้ ๑ จันทน์ขาว ๑ จันทน์แดง ๑ บอระเพ็ด ๑ กำมะถันเหลือง ๑ ดีปลี ๑ หัวแห้วหมู ๑ ชะพลู ๑ ขี้ครั่ง ๑ ผลมะตูมอ่อน ๑ จุกโรหินี ๑ เปลือกต้นโมกมัน ๑ แก่นสน ๑ เนระพูสี ๑ เกษรทั้งห้า (คือ ดอกพิกุล ๑ ดอกบุนนาค ๑ ดอกมะลิ ๑ ดอกสารภี ๑ เกสรบัวหลวง ๑)

ตัวยาทั้ง ๒๒ อย่างนี้เอาหนักอย่างละ ๒ สลึงเท่ากัน นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา รับประทานได้ตลอดเวลา มีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคกระเพาะ แก้อาการเบื่ออาหาร เป็นยาบำรุงธาตุ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ