หมวดยาขนานใหญ่บำบัดโรคต่างชนิด
ยาดองมะกรูด
ขนานที่ ๑
ท่านให้เอา ผลมะกรูด ๓๓ ลูก (ผ่าซีก) ผักเป็ดแดง ๑ กำมือ ไพล ๑ หัวกระชาย ๑ หัวกระดาษแดง ๑ หัวกระดาษขาว ๑ หัวแห้วหมู ๑ เถาวัลย์เปรียง ๑ เถาคัน ๑ หัวกระทือ ๑ (ตัวอย่างทั้ง ๘ อย่างนี้ เอาหนักอย่างละ ๑ บาทเท่ากัน) คำฝอย หนัก ๒ บาท การบูร หนัก ๖ สลึง เกลือทะเล (ใส่พอมีรสเค็ม) ปูนขาว ๑ ถ้วยแกง
ตัวยาทั้ง ๑๒ อย่างนี้ นำมาห่อผ้าขาวบาง ใส่กระถางมังกร เอาน้ำต้มสุกกำลังเดือดใส่ในกระถางยานั้น ประมาณน้ำมากพอสมควร ดองตากแดดไว้กลางแจ้ง ๓ คืนแล้ว ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคเกี่ยวกับเลือดลมเป็นพิษ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
ขนานที่ ๒
ท่านให้เอา ผลมะกรูด ๑๐๐ ผล (ผ่า ๔ ซีก เอา ๓ ซีก) สลัดได (หั่นเป็นท่อนๆละ ๑ องคุลี) ๑ ขันใหญ่ เง่าสับปะรด (หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ) ๑ ขันใหญ่ บอระเพ็ด (หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ) ๑ ขันใหญ่ เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ๑ ขันใหญ่ ปูนขาว ๑ กำมือ
ตัวยาทั้ง ๖ อย่างนี้ นำมาใส่กระถางมังกร ใส่น้ำต้มสุกแล้วกำลังร้อนๆ เทลงในกระถางยานั้น ประมาณให้น้ำมากพอสมควร ดองตากแดดไว้ ๗ วันแล้ว ใช้น้ำยารับประทานครั้งละครึ่งแก้วกาแฟ เวลาเช้า และ ก่อนนอน มีสรรพคุณแก้โรคมุตกิดระดูขาว โรคอยู่ไฟไม่ได้ ผอมแห้งแรงน้อย เป็นยาฟอกเลือดด้วย ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ
ยารักษาโรคด่าง
ท่านให้เอา เครื่องแกงเผ็ด (ที่ตำละเอียดแล้วสดๆ) กับ หัวน้ำกะทิ นำมาใส่กระทะตั้งไฟผัดเครื่องแกง (ยังไม่ต้องใส่เนื้อสัตว์ นำอวัยวะที่เป็นโรคด่าง (เช่น ปาก มือ เท้า) รมไอระเหยของเครื่องแกงเผ็ดนั้น จนน้ำแกงเดือดแล้ว จึงหยุดรม ทำอย่างนี้วันละ ๑ ครั้ง ติดต่อกันเพียง ๗ วันเท่านั้น โรคปากด่าง มือด่าง เท้าด่าง เป็นต้น จะพลันหายไปอย่างน่าอัศจรรย์แล มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ
หมายเหตุ
เครื่องแกงเผ็ด ประกอบด้วยเครื่องปรุง ดังนี้ พริกแห้ง (ย่างไฟให้สุก) ๑๐ เม็ด ตะไคร้ (หั่นให้ละเอียด) ๑ ต้น ข่า ๕ แว่น หัวหอม (ย่างไฟให้สุก) ๕ หัว หัวกระเทียม (ย่างไฟให้สุก) ๑๐ กลีบ พริกไทยร่อน ๑๐ เม็ด ใบมะกรูด (หั่นให้ละเอียด) ๕ ใบ กานพลู ๓ ดอก รากผักชี (หั่นให้ละเอียด) ๑ ช้อนชา ลูกผักชี ๑ ช้อนชา ลูกยี่หร่า ๑ ช้อนชา ผิวมะกรูด (หั่นให้ละเอียด) ครึ่งช้อนชา ลูกกระวาน ครึ่งช้อนชา ลูกจันทน์ ครึ่งช้อนชา ดอกจันทน์ ครึ่งช้อนชา อบเชย ครึ่งช้อนชา เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ครึ่งช้อนชา กะปิ ครึ่งช้อนชา ส่วน น้ำปลา น้ำตาลปีบ พริกชี้ฟ้าเขียว-แดง น้ำส้มมะขามเปียก กะเอาอย่างละพอสมควรฯ
