หมวดยาขนานใหญ่บำบัดโรคต่างชนิด

ยาแก้โรคลมต่างๆ

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา โกฏทั้งห้า (คือ โกฏหัวบัว ๑ โกฏสอ ๑ โกฏเขมา ๑ โกฏเชียง ๑ โกฏจุฬาลัมพา ๑) เทียนทั้งห้า (คือ เทียนแดง ๑ เทียนขาว ๑ เทียนดำ ๑ เทียนข้าวเปลือก ๑ เทียนตาตั๊กแตน ๑) ลูกจันทน์ ๑ ดอกจันทน์ ๑ กระวาน ๑ กานพลู ๑ ตะไคร้เครือ ๑ สะค้าน ๑ เจตมูลเพลิง ๑ ขิง ๑ ดีปลี ๑ พริกไทยร่อน ๑ สมูลแว้ง ๑ ลูกสมอไทย ๑ ลูกสมอพิเภก ๑ ชะเอมเทศ ๑ พิมเสน ๑ การบูร ๑ น้ำประสานทอง (สะตุ) ๑ เมล็ดผักชี ๑ หัวแห้วหมู ๑ เมล็ดยอ ๑ ตัวยาทั้ง ๓๐ อย่างนี้เอาหนักอย่างละ ๒ บาทเท่ากัน เมนธ่อล หนัก ๑ บาท

ตัวยาทั้ง ๓๑ อย่างนี้นำมาตากแดดให้แห้ง บดเป็นผง เก็บใส่โหลไว้ ใช้ละลายกับ น้ำร้อน หรือ สุรา ก็ได้ ประมาณน้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา มีสรรพคุณแก้โรคลมหน้ามืด ตาลาย วิงเวียน หัวใจสั่น แน่นหน้าอก จุกเสียด ปวดท้อง ท้องอืด ท้องร่วง ธาตุพิการต่างๆ และเป็นยาเจริญอาหารอีกด้วย ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา สมอเทศ ๑ สมูลแว้ง ๑ ขิงแห้ง ๑ ว่านน้ำ ๑ น้ำประสานทอง ๑ ลูกจันทน์ ๑ ดอกจันทน์ ๑ ลูกกระวาน ๑ กานพลู ๑ โกฏทั้งห้า (คือ โกฏหัวบัว ๑ โกฏสอ ๑ โกฏเขมา ๑ โกฏเชียง ๑ โกฏจุฬาลัมพา ๑) เทียนทั้งห้า (คือ เทียนแดง ๑ เทียนขาว ๑ เทียนดำ ๑ เทียนข้าวเปลือก ๑ เทียนตาตั๊กแตน ๑) ใบกระวาน ๑ รากตะไคร้เครือ ๑ ลูกผักชี ๑ เปราะหอม ๑ อบเชยเทศ ๑ กัญชา ๑ ลูกเอ็น ๑

ตัวยาทั้ง ๒๖ อย่างนี้เอาหนักอย่างละเท่าๆกัน ส่วน ดีปลี เอาเท่ายาทั้งหลาย (คือ เอา ๒๖ ส่วน) นำมาตากแดดให้แห้ง บดเป็นผง ผสมกับ น้ำผึ้งแท้ปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าผลสมอไทย หรือ ขนาดเท่าผลมะขามป้อม หรือ ขนาดเท่านิ้วหัวแม่มือ ใช้รับประทานครั้งละ ๑ ก้อน เวลาเช้า-เย็น มีสรรพคุณแก้โรคลมทั้งปวง ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๓

ท่านให้เอา การบูร ๑ พิมเสน ๑ ลูกจันทน์ ๑ ดอกจันทน์ ๑ ลูกกระวาน ๑ กานพลู ๑ ผิวมะกรูด ๑ เกลือทะเล (เกลือใส่แกง) ๑ น้ำประสานทอง (สะตุ) ๑ หัวขิง ๑ หัวกระเทียม ๑ หัวดองดึง ๑ ดีปลี ๑

ตัวยาทั้ง ๑๒ อย่างนี้เอาหนักอย่างละ ๑ บาทเท่ากัน นำมาบดเป็นผง ใส่เมธ่อล หนัก ๑ บาท ลงบดผสมด้วย เก็บใส่ภาชนะปิดฝาไว้ให้แน่น ใช้ยานี้ละลายกับน้ำร้อน ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทานแก้โรคลมทุกชนิด ใช้ยานี้ละลายกับ น้ำมะนาว ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทานแก้พิษต่างๆ มีสรรพคุณชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๔

ท่านให้เอา ชะเอมเทศ หนัก ๒ บาท กานพลู หนัก ๑ บาท ดอกจันทน์ หนัก ๑ บาท ลูกจันทน์ หนัก ๑ บาท ขิง หนัก ๑ บาท แก้วแกลบ หนัก ๑ บาท ลิ้นทะเล หนัก ๑ บาท หอยสังข์ (เผาไฟ) หนัก ๑ บาท โกฏหัวบัว หนัก ๑ บาท โกฏสอ หนัก ๑ บาท พิมเสน ๑ บาท พริกไทยร่อน ๗ เม็ด ดีปลี ๗ ดอก ทองคำเปลวใบใหญ่ ๕ แผ่น

ตัวยาทั้ง ๑๔ อย่างนี้นำมาตากแดดให้แห้ง บดให้ละเอียดเป็นผง เก็บไว้ใช้ละลายกับ น้ำร้อนหรือสุรา ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทาน หรือ ใช้เป่าจมูกเด็กที่เป็นลมชัก ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ