หมวดยาบำบัดโรคทั่วไป

ยาแก้โลหิตระดูขัด

ขนานที่ ๑

ท่านให้เอา ข้าวตากคั่วให้สุกเหลือง หนัก ๘ บาท พริกไทยร่อน หนัก ๒ บาท ดีปลี หนัก ๑ บาท ตัวยาทั้ง ๓ อย่างนี้ นำมาบดเป็นผง ใช้ละลายกับ น้ำส้มซ่า ก็ได้ น้ำส้มสายชู ก็ได้ สุรา ก็ได้ ประมาณน้ำยา ๑ ถ้วยชา ใช้รับประทาน มีสรรพคุณแก้ระดูขัดปวดท้องขณะมีระดู ฟอกโลหิตระดู ทำให้โลหิตระดูออกตามปรกติ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ขนานที่ ๒

ท่านให้เอา ใบมะขาม ๑ ใบส้มป่อย ๑ ใบมะกา ๑ ฝาง ๑ แก่นขี้เหล็ก ๑ เถาวัลย์เปรียง ๑ ผลสมอไทย ๑ ตัวยาทั้ง ๗ อย่างนี้ เอาอย่างละเท่าๆกัน นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำ ๓ ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำ ๑ ส่วน ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา (แทรกดีเกลือมาก-น้อย ตามธาตุหนัก-เบา) เวลาก่อนอาหารเช้า-เย็น มีสรรพคุณแก้โลหิตระดูออกตามปรกติ บำรุงโลหิตระดู ขับน้ำคาวปลา ขับโลหิตร้ายในเรือนไฟ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ยาบำรุงโลหิตระดูหญิงสาว

ท่านให้เอา ฝาง ๑ แสมสาร ๑ แสมทะเล ๑ แกแล ๑ หญ้าไทร ๑ ใบมะกา ๑ ใบมะเฟือง ๑ ใบไผ่ป่า ๑ หัวหญ้าชันกาศ ๑หัวแห้วหมู ๑ ตัวยาทั้ง ๑๐ อย่างนี้เอาอย่างละเท่าๆกัน นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยชา เวลาก่อนอาหาร วันละ ๓ เวลา มีสรรพคุณแก้โลหิตระดูที่แห้งให้หายไป ทำโลหิตระดูให้งาม บำรุงโลหิตระดู เหมาะสำหรับหญิงสาวที่เริ่มมีระดู ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแลฯ

ยาแก้กะบังลมและมดลูกเคลื่อน

ท่านให้เอา รากต้นมะยมตัวผู้ ๑ รากต้นมะขามหวาน ๑ รากต้นหนาด (หรือ ใช้ใบขนุน แทนก็ได้) ๑ รากต้นส้มป่อย ๑ แก่นแสมทะเล ๑ ตัวยาทั้ง ๕ อย่างนี้เอาหนักอย่างละ ๑ ตำลึงเท่ากัน นำมาใส่หม้อดินต้มกับน้ำพอสมควร ใช้น้ำยารับประทานครั้งละ ๑ ถ้วยแก้ว (ขนาดกลาง) เวลาก่อนอาหารเย็น วันละ ๑ ครั้ง มีสรรพคุณทำให้มดลูก หรือ กระบังลมที่เคลื่อนออกมาหลังจากการคลอดบุตรให้หดตัวประมาณ ๓-๔ วันหายแลฯ

ข้อควรระวัง เมื่อรับประทานยาขนานนี้แล้ว ถ้าปรากฏว่า มีหนอง หรือ ระดูขาว ออกมามาก ให้เพิ่ม หัวยาข้าวเย็นเหนือ ๑ หัวยาข้าวเย็นใต้ ๑ ตัวยาทั้ง ๒ อย่างนี้เอาหนักอย่างละเท่ากัน ใส่เพิ่มในหม้อยาต้มนั้น และเมื่อมดลูก หรือ กระบังลมหดตัวแล้ว ให้หยุดรับประทานยานี้ทันที อย่ากินต่อไปจะเป็นอันตรายฯ