หลักคิดและการเริ่มขึ้นหมาก
หลักคิดการเล่นหมากรุกไทย เป็นแนวทางฝึกฝนเบื้องต้นที่อาจเป็นไปได้ กลศึกของหมากรุกมีมากมาย จะพยายามรวบรวมของผู้ต่างๆมาไว้วิเคราะห์ดูและอาจนำไปฝึกถอดหมากเพื่อความชำนาญต่อไป
การขึ้นหมากต้นกระดานที่น่าสนใจ
- การขึ้นหมากด้วยเบี้ย
- การขึ้นหมากด้วยม้า
- การขึ้นหมากด้วยโคน
- การขึ้นขุน
๑๐ หลักคิดการเล่นหมากรุก
๑. เมื่อจะลงมือเล่นข้อแรกที่ต้องศึกษาก่อน คือต้องทราบก่อนว่าหมากแต่ละตัวมีวิถีทางการเดินเป็นอย่างไรอย่าได้เดินผิดๆถูกๆเป็นอันขาดเพราะการเดินหมากแต่ละตัวไม่เหมือนกันเลย ต้องเรียนรู้การเดินหมากแต่ละตัวให้ชัดแจ้งก่อนค่อยลงมือเล่น อาจไปดูการเล่นจากซุ้มต่างๆเพื่อจะได้มองเห็นภาพชัดเร็วขึ้น
๒. เมื่อเล่นหมากรุกต้องดูหมากของตัวเองให้ทั่วทุกตัวว่าการเดินรัดกุมดีหรือไม่ มีตัวอะไรขาดการเชื่อมโยงกับตัวอื่นบ้างพยายามเดินหมากให้ทุกตัวติดพันกันในแบบลูกโซ่เพื่อไม่ให้ฝ่ายตรงข้ามทำลายได้ง่ายๆ การเดินหมากแต่ละตัวตัองให้มีส่วนสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิดไม่จำเป็นต้องดูว่าฝ่ายตรงข้ามจะกระทำอย่างไร เมื่อแน่ใจว่าฝ่ายของตนรัดกุมไม่มีตัวที่ขาดการติดต่อระหว่างกันแล้วจึงค่อยพิจารณาดูหลักการฝ่ายตรงข้ามต่อไปว่าเขาดำเนินการรุกหรือรับในแนวใด จะกระทำการรบในแนวใดจึงจะได้ชัยชนะแล้วจึงดำเนินการตามแผนที่คิดไว้ในใจ
๓. ดูช่องโหว่ของฝ่ายตรงข้ามที่เราจะสามารถบุกทลวงเข้าไปในแดนของเขาได้ เพราะการเล่นของทุกคนย่อมมีช่องโหว่ด้วยกันทั้งสิ้น หากมองเห็นจุดอ่อนฝ่ายตรงข้ามหรือช่องโหว่ที่ใดแล้วให้รีบฉวยโอกาสกระทำการทันทีไม่ควรเสียเวลาแม้สักครั้งเดียว
๔. เมื่อฝ่ายตรงข้ามเดินหมากตัวใดและมองเห็นฝ่ายเราได้เปรียบ อย่าแสดงท่าทีผิดสังเกตให้เขารู้ตัว เพราะเมื่อเขารู้ตัวเราจะทำการไม่ถนัด เมื่อถึงคราวที่สมควรให้รีบทำการทันที
๕. ระวังการเดินหลวมตัวของฝ่ายเราเพราะจะเป็นช่องโหว่ให้ฝ่ายตรงข้ามทำการบุกอย่างเต็มที่ เมื่อนั้นเราจะเป็นฝ่ายตั้งรับยากแก่การกู้สถานการณ์โอกาสแพ้สูง แต่การเล่นหมากรุกไทยต้องถือหลักสำคัญคือเมื่อมีรับแล้วต้องมีรุก บางครั้งเพื่อขู่ให้ฝ่ายตรงข้ามเพลาการบุก
๖. ดูวิธีการตั้งทัพของฝ่ายตรงข้ามและแนวทางที่จะทะลวงเข้าในแดนของอีกฝ่าย ทั้งนี้เราจะทราบผลเมื่อการเล่นดำเนินไปได้ไม่นาน เพราะผู้เล่นทุกคนย่อมมีช่องโหว่แก่ฝ่ายตรงข้ามทำการจนได้หากพิจารณาโดยละเอียด
๗. การฝึกหัดมากและการจดจำกระบวนการเดินหมากของนักหมากรุกต่างๆเป็นประโยชน์มาก ในการที่จะยึดเอาเป็นแบบอย่างเพื่อฝึกหัดต่อไปหากจำกระบวนหมากที่ผู้ชำนาญได้กระทำเอาไว้ เมื่อเล่นหมากรุกแล้วเข้ารูปแบบหรือใกล้เคียง ก็จะสามารถพลิกแพลงนำมาใช้ได้เป็นอย่างดี
๘. ผู้เล่นต้องรู้คุณค่าของหมากเพราะหมากทุกตัวมีคุณค่าต้องใช้ให้เป็นประโยชน์จริง การเดินผิดพลาดเพียงส่วนน้อยอาจทำให้เกิดความผิดหวังพ่ายแพ้อย่างง่ายดาย
๙. การนำเอาตัวหมากไปแลกแบบเสียเปรียบไม่ควรกระทำ เพราะทำให้ตัวหมากฝ่ายเราน้อยลงกว่าเดิมแนวป้องกันก็ลดลงเป็นช่องโหว่ให้ฝ่ายตรงข้ามทำการอย่างถนัด จะตกเป็นฝ่ายตั้งรับยากแก่การกู้สถานการณ์
๑๐. การเริ่มต้นย่อมนำมาซึ่งการได้เปรียบเสียเปรียบ การขึ้นหมากดีเดินหมากตอนเริ่มต้นกระดานมีความสำคัญ ขึ้นต้นดีย่อมมีแนวทางที่จะได้ชัยชนะมากกว่า
