@ ควายสู้เสือ เหลือลำบากพวกมากหนี

คือโคนมีอยู่กับเบี้ยไม่เสียท่า

คอยป้องปิดติดแย้งทะแยงตา

เข้ารับน่ากันรุกทุกกระบวน

ข้างหมากไล่ได้เรือไว้กับเม็ด

คอยลอดเล็ดล้อมเลี้ยงตลบหวล

มีเกณฑ์กฎบทบังคับนับจำนวน

ไม่จนถ้วนหกสิบสี่เสมอกัน

@ อีก อู่ทองหนีห่า น่าสลด

กำหนดบทหมากไล่ไม่ผิดผัน

มีโคนหนึ่งเบี้ยสามพองามกัน

เข้าโรมรันโอบอ้อมเที่ยวล้อมราย

ข้างหมากหนีมีเรือลำเดียวเดี่ยว

เข้าเกี้ยวเกี่ยวรกกระชั้นเหมาะมั่นหมาย

ไม่จนแต้มจบตาตามธิบาย

กำหนดหมายหกสิบสี่เสมอตัว

@ พรานไล่เนื้อ หมากไล่เม็ดเข็ดขาม

มีเบี้ยสามม้าเดี่ยวขับเขี้ยวขั้ว

ข้างหมากหนีเรือหนึ่งจำเพาะตัว

พวกไล่พัวพันสกดสกัดทาง

ไล่ไม่จนครบหกสิบสี่ท่า

ก็ต่างรากันเองทั้งสองข้าง

จงจำจดบทระยะจังหวะวาง

อย่าหลงทางลืมทิ้งทำเลกล

@ นกกระจาบทำรัง ข้างหมากหนี

นั้นมีเบี้ยอยู่กับม้าท่าสับสน

ข้างหมากไล่ได้เรือเจือระคน

เข้าปะปนเบี้ยหงายรายระดม

เรือกับม้าท่าทีก็พอสู้

ตำราครูกล่าวไว้ให้เห็นสม

หกสิบสี่หนีได้โดยนิยม

เข้าเกลือกลมแอบเบี้ยไม่เสียที

ถ้าเบี้ยผูกถูกกันท่านให้ต่อ

เอาเบี้ยล่อรอรับขับให้หนี

ข้างหมากไล่ก็จะเหลิงในเชิงที

ถึงแต้มมีก็คงหมดกำลังลง

@ อีก กลหนึ่งนาม คลื่นกระทบฝั่ง

นิยมหวังอย่าแหนงระแวงหลง

ข้างหมากหนีโคนหนึ่งพึงจำนง

ทะแยงยงเยื้องท่าคอยรารับ

หมากไล่มีม้าหนึ่งกับเบี้ยสอง

เข้าล้อมป้องหลังโคนโผนขยับ

ม้าก็รุกคลุกเคล้าเข้าสำทับ

โคนแอบลับแอบขุนคอยคุมที

ทั้งสองข้างต่างแต้มไม่ตกต่ำ

จบเกณฑ์กำหนดนับหกสิบสี่

เป็นเขตขั้นสัญญาอย่างพอดี

ก็ต่างมีส่วนสมเสมอกัน

@ หมูหลบหอก กลอกกลิ้งสิ่งสังเกตุ

ฝ่ายประเภทหมากหนีวิธีสรร

โคนกับเรือเผื่อแผงช่วยแรงกัน

หมากไล่นั้นเรือคู่จู่ประจำ

ขนานเรียงเคียงควบขนาบล้อม

เข้าโอบอ้อมแอบรุกบุกกระหน่ำ

ข้างหมากหนีลี้ซุ่มเข้ามุมทำ

ในที่ขำโคนเคียงเรียงประนัง

ถึงจะรุกคลุกขลุมตลุมไล่

เรือกันไว้มิได้หวั่นถวิลหลัง

เรือกับโคนสู้กันขันประดัง

ตามบทบังคับไว้ในตำรา

แม้ครบยกหกสิบสี่ไม่จนแต้ม

ในกลแกมเกณฑ์นับตำหรับว่า

ทั้งสองข้างต่างเสมอเหมือนสัญญา

ก็เลิกลาละลดงดกันไป